استعدادیابی در شرایط استعداد کشی !

هزار درد بیکاری و بی پولی، که به دنبال انتخاب غلط مسیر تحصیلی و شغلی و بیکاری و بی درآمدی می آید. سالانه هزاران دانش آموز، کنکوری، دانشجو، فارغ التحصیل، جویای کار، سردرگم در کسب و کار داریم و روز به روز روز به تعدادشان افزوده می شود از نوجوانی تا حتی میانسالی، افرادی بی انگیزه، بی روحیه، بی هدف، سردرگم، عصبی، مستعد برای بزهکاری و انحرافات، معتاد به گوشی به فضای مجازی درگیر با خود، درگیر با خانواده با استرس و اضطراب بالا با افکار منفی و ناامیدی تمام، اقدامات خطرناک، افسردگی، درگیر با خانواده درگیر با همسر و شرمنده خود و عزیزان خود. خیلی از این شرایط به دلیل این است که انتخاب و تصمیم غلط اول در ابتدای امر در تحصیل و سپس شغل به اشتباه انجام گردیده و این اشتباه تا سال های سال و بعضاً تا آخر عمر گروگانگیر آن ها خواهد شد چرا که مجبور خواهند بود مسیری را که آغاز کرده‌اند ادامه و به پایان برسانند (در اغلب مواقع به اجبار یا چون گزینه ای بهتر ندارند) در ادامه با سایت دکتر معماری همراه باشید

در قرن جدید ضروری است!

در قرن جدید ضروری است که همه انسان ها مسئولانه به اهداف و ابزار تعلیم و تربیت توجه کنند. چالش های بزرگ در تمامی ابعاد وسیع جامعه، چشم اندازی از ضرورت مدیریت و برنامه ریزی را به ما نشان می دهد. چگونه ممکن است این چالش های بزرگ، توجه سیاست‌گذاران آموزشی در جهت هویت سازی و کشف و حمایت استعدادها را جلب نکند.

 

سیستم آموزش حرفه ای و متعهد، کلید فتح آینده است.

مهمترین خدمتی که آموزش و پرورش می تواند در جهت رشد آموزشی دانش آموزان انجام دهد آن است که او را با توجه به استعداد هایش به سوی مناسب ترین زمین هدایت کند یعنی به جایی که او در آن خشنود و کارآمد باشد، متاسفانه ما به کلی این هدف را از یاد برده ایم.

مدیریت استعداد در پیشرفت کاری، (چرا مشاغل ورشکست می شوند)

مدیریت استعداد نه تنها شرکت ها را در شرایط سخت یاری می کند، بلکه آن ها را در زمان ثبات اقتصادی به سمت جلو هدایت می کند. (آشتون و مورتون 2010)

هدف مدیریت استعداد توسعه و نگهداری یک استعداد متشکل از نیروی کار ماهر عجین شده با کار متعهد به منظور تضمین جریان استعداد است (آدمسترانگ 2017)

مدیریت استعداد تضمین می کند که افراد مناسب با مهارت های مناسب در محل مناسب قرار گرفته اند و به فعالیت های مناسب متمرکز و نسبت به آن عجین شده اند. (سابونکو و کارانکی 2016)

 

دردی بزرگ در دل من!

تاکنون استعدادیابی در ایران جائی نداشته و ندارد درد مدارس و بهتر بگویم جامعه ما این است که کسی با استعداد تلقی می شود که در دروسی خاص مثل ریاضی، فیزیک سرآمد باشد یا در رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی یا مهندسی های خاص در مدارس تیزهوشان و نمونه یا دانشگاه های برتر کشور پذیرفته شودند.خانواده ها درباره این دروس یا مدارس و دانشگاه ها همیشه نگران اند این در حالی است که چه بسا دانش آموزانی که در این دروس ضعیف ترند، در مدارس و دانشگاه های معمولی درس خوانده‌اند، در دیگر حوزه های درسی و کاری قوی تر هستند و بسیار با استعدادترند (جعفری، 1396)

برخی از صاحب نظران پیشنهاد کرده‌اند به جای شناسائی افراد تیزهوش، استعداد تمامی دانش آموزان شناسایی و برنامه‌های مناسب برای آن ها طراحی شود (فلدهوسن 1992)

زمانی که یک برنامه استعدادیابی کارا و اصولی و مستمر وجود نداشته باشد، استعداد یک نوجوان یا جوان، دیر کشف می شود یا اگر هم کشف شود، وی را در سنین بالا وارد فرآیند آموزشی می نماید که این منجر به عدم کارایی مناسب، هم برای خود فرد، هم خانواده و هم جامعه است و از طرفی طول عمر مفید این فرد به مراتب کوتاه تر از افرادی است که در سنین کودکی و نوجوانی وارد برنامه اصولی استعدادیابی و فرایند اصول صحیح آموزشی می شوند خیلی ها هم که در نطفه خاموش می شود و از بین می روند جامعه هم نمی‌تواند پشتوانه سازی لازم را برای خود داشته باشد.

افلاطون می گوید:

اگر هر فردی به اشتغال در شغلی بپردازد که با طبیعت او سازگار است به آرامش و رضایت روحی دست می یابد / علاوه بر آن همه کارها در حد اعلای کیفیت و کمیت و با سرعت و سهولت به انجام می رسد  (هاشمی 1383)

حتماً شنیده‌اید باید کار را باید به کاردان سپرد /  هرکسی را بهر کاری ساخته اند

وجود تفاوت بین انسان ها در زمینه های هوش، استعداد، رغبت، شخصیت، راهنمائی شغلی را در جامعه ضرورت می بخشد.

امروزه مشاغل تخصصی شده‌اند و در بسیاری موارد تحصیل، زمینه‌ساز شغل شده است.

نکته مهم: اگر رشته تحصیلی متناسب با علاقه، هوش، استعداد و روحیه شخصیتی فرد انتخاب شود قطعاً موفقیت شغلی بالاتر می رود.

• هوش گاردنر
• هوش هیجانی
• مقیاس وکسلر

و اما نقش والدین و خانواده (شک نکنید ارتباط همه چیز است)

خانواده باید جایی که فرد در آن احساس ایمنی کند، حق داشته باشد که منطبق با علایق، استعدادها و هوش و توانایی های ویژه خود و با تکیه بر نقاط قوتش با مشکلات روبرو شود با کمترین تشویش و اضطراب، نقاط ضعف خود را اصلاح کند و رفتارهای نامناسب خود را تغییر دهد

“من با احساسم زنده ام”  (شکوهی 1368)

اصولاً استعدادیابی یعنی چه؟

– پیش بینی اجرا از طریق سنجش ویژگی های جسمانی، روانی، اجتماعی و همچنین توانایی های تکنیکی استعداد بر میزان آمادگی بر یادگیری و خوب انجام دادن کاری در موقعیت خاصی اشاره دارد (کرنو و همکاران 2002)

– آمادگی طبیعی برای کار یا فعالیتی معین تعریف کرد (ساها، 1996)

– استعداد را می توان خصوصیتی تعریف کرد که توانایی فرد را برای موقعیت در حیطه ی معین مشخص می کند (گیسون و میشل 2009)

هدف اصلی استعداد یابی ورزشی:

شناسایی و انتخاب ورزشکارانی است که بیشترین توانایی را برای رشته خاص دارا باشند (پلتولا 1992)

استعدادیابی اولین گام در مسیر پیشرفت از وضعیت یک مبتدی به وضعیت یک ورزشکار موفق در سطح بین المللی است (ترابی و همکاران 1391)

رشد و پرورش استعداد 4 مرحله دارد:

• کشف استعداد
• شناسایی استعداد
• رشد و پرورش استعداد (استعدادپروری)
• انتخاب استعداد

مزایا و معایب برنامه های استعدادیابی پیشرفته (پیچیده)  (بومپا، پلتولا و گیتا)

– استعداد یابی کمک می‌کند تا روند پیشرفت افراد مستعد تا سطح نخبگی شتاب گیرد همچنین به افراد نخبه کمک می‌کند تا به موقع به عملکرد بالای مهارتی خود دست یابند و به رتبه های بین المللی برسند.

– همچنین استعدادیابی به افراد کمک می کند تا رشته ای را انتخاب کنند که مناسب آن ها است.

– استعدادیابی نظام مند به کشور اجازه می دهد تا به بهترین شکل از منابع مالی نسبتاً محدودشان استفاده کنند.

در مدیریت استعدادها باید بدانیم استعدادیابی و پرورش و بروز آن نیاز به فرصت دارد باید وقت گذاشت و روند را بررسی و مانیتور کرد.

فرصت ها به دو طریق ایجاد می شوند.

• اول: افراد به طور انفرادی به دنبال فرصتی برای نشان دادن استعدادهایشان می گردند
• دوم: اشخاصی هستند که نقش و کارشان باید به گونه ای باشد که فرصت هایی را برای استعداد فراهم آورند.

مانند: والدین –  معلمین

بعد ها در زندگی اجتماعی، همکاران، سرپرستان و مافوق ها      (دکتر عباس علی کائینی / استادیار دانشگاه تهران)

استعداد یابی یک موضوع چند بعدی است که به آسانی نمی‌توان آن را جمع بندی کرد که استعدادیابی به سیستم مدارس موجود پیوند بخورد می توان به کشف و شناسایی افراد مستعد در دست یافت.

در حال حاضر، برنامه های استعدادیابی باید به صورت علمی بنیاد نهاده شود و ارزشیابی ها نیز باید استمرار داشته باشد

بحث و جدل

کجای آموزش قرار گرفتن

• برنامه ملی شناسایی و هدایت استعدادهای برتر (شهاب)

نخستین سند رسمی مأموریت بنیاد ملی نخبگان در حوزه دانش آموزان در مورخ 25/11/86

هدف اصلی آن (برنامه ملی شهاب):

• فرایند شناسایی و هدایت دانش آموزان پایه ۴، ۵، ۶ و عموم.
• با توجه به تغییرات طبیعی ناشی از رشد شخصیت، استعدادها و توانایی

نکته: وجود مناقشه های ناظر به استعداد برتر به همراه اغتشاش های عملی موجود در بحث تربیت استعداد های برتر در کشور ها، وضعیت نابسامانی را برای این حیطه تربیتی رقم زده است که نیازمند توجه اندیشمندان و سیاست گذاران است

منبع: «استعداد برتر» از مناقشه در نظر تا آشفتگی در عمل

(نرگس سادات سجادیه، امیر بادپا 99)

کجا سیستم آموزش قرار دارد؟!

از طریق راهنمایی و مشاوره تحصیلی، معلمان و والدین با توانایی ها و استعدادهای منحصر به فرد دانش آموزان آشنا می شوند.

اگر شخصی در مدرسه ای غیرانتفاعی استعداد دو میدانی داشته باشد چطور شناسایی و پرورش و هدایت می شوند؟

• نه فضا
• نه زنگ تفریح / ورزش
• نه آگاهی استعدادیابی دبیران ورزش و …

نکته روحیه دهنده در ابتدا

هوش و استعداد هم بازاری شد! (منبعی برای کسب درآمد و سوء استفاده گری)

903 ! آلفرد بینه (آموزش هو IQ) به جهان معرفی کرد

با هدف کمک به تشخیص دانش آموزان نیازمند به کمک های ویژه ! سنجش / شناسایی و دادن راهکارها

اما با گذشت زمان این هدف به تدریج کمرنگ شد و از آزمون هوش در مراکز آموزشی و موسسات بیشتر برای تفکیک دانش آموزان سرآمد (یا باهوش یا تیزهوش) استفاده شد.

نکته: با جدا کردن دانش آموزان باهوش از دانش آموزان دیگر ! به جامعه این پیام داده شد که انسان ها ذاتاً یا باهوش اند یا نیستند. این مسئله فوایدی داشت اما در عین حال آسیب های خاصی را نیز به همراه داشته که نمی توان آن ها را انکار کرد.

دانش آموزان به دو دسته تقسیم می شوند:

• تیزهوش ! خود را برتر احساس می کردند و کم کم از دیگران فاصله می گرفتند
• غیر تیزهوش

1- گرچه از لحاظ علمی به مراجع بالائی می رسند در بسیاری از مواقع از پس فشار زیاد درس و انتظارات بالایی که از طرف خانواده و جامعه می رفت بر نمی آیند و دچار مشکلات روحی می‌شوند مهمتر اینکه از نظر روابط اجتماعی و کارهای گروهی عقب می مانند

دسته دوم (غیر تیزهوش: خودرا در سطحی پایین تر می بینند و دلیلی برای تلاش ندارند چون جایگاه آن ها به وسیله یک عدد ادعا کار غیرکاربلد مشخص شده است (فاجعه)

( یادتون باش! همیشه تصمیم و انتخابی متفاوت تر و بهتر هست…دکتر معماری)

در انتها

پس اگر دلسوز و متعهد به نجات نسل نوجوان و جوان هستیم متفاوت تر حرفه ای تر عمل کنیم.

 

شما کاربران عزیز سایت میتوانید برای دریافت مشاوره و ارتباط با موسسه دکتر معماری از طریق شماره تماس زیر اقدام نمایید:

021-44408865